Od kilkudziesięciu lat mamy świadomość jak ważny jest właściwy sposób żywienia, który może wpłynąć na ograniczenie zachorowania na wiele chorób, w tym na nowotwór. Wiele lat temu powstał Europejski Kodeks Walki z Rakiem dla ludzi zdrowych, którzy stosując zasady w nim zawarte mogą uniknąć zachorowania na nowotwór.
Ogniskując się na diecie należy uznać, że właściwą dietą przeciwnowotworową jest dieta odpowiednio zbilansowana, która dostarcza człowiekowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych we właściwych proporcjach.
Zaktualizowane normy dla polskiej populacji wynoszą: węglowodany 50-70%, tłuszcze 20-35%, białka 10-15%. Poza tym w diecie powinny się znaleźć odpowiednie witaminy, składniki mineralne, woda, błonnik. Nawet jak nie mamy chęci lub czasu na dokładny pomiar proporcji poszczególnych składników naszego pożywienia wystarczy posłużyć się piramidą żywienia, która graficznie przedstawia odpowiednie proporcje różnych, niezbędnych w codziennej diecie produktów spożywczych, a których należy unikać.
A jak wygląda żywienie w chorobie nowotworowej? Nowotwór zmienia potrzeby żywieniowe, sposób przyjmowania pokarmów, czy przyswajania produktów. Dieta jednak powinna być zbilansowana jak w przypadku pełnego zdrowia, dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników w odpowiednich proporcjach z uwzględnieniem wyższego o 20% zapotrzebowania energetycznego w związku ze stałą mobilizacją układu immunologicznego, niedożywieniem, czy wyniszczeniem.
Ogólne zasady diety chorych na nowotwór uwzględniają modyfikację sposobu żywienia zdrowego człowieka związaną z lokalizacją guza nowotworowego, stadium zaawansowania choroby, wieku chorego, choroby towarzyszące, rodzaj terapii przeciwnowotworowej.
Pacjent leczony powinien zrezygnować z potraw smażonych, wędzonych, konserwowanych, produktów wysoko przetworzonych, nadpsutych, ostrych przypraw, używek.
W takiej diecie należy pamiętać o zwiększonym zapotrzebowaniu na energię, białko, odpowiedniej podaży płynów (minimum 2 litry). Nie należy pomijać preferencji żywieniowych i smakowych.
Do TOP 10 w walce z rakiem zaliczamy:
Wartość tych produktów jest uzależniona od miejsca upraw, gdzie powinny być zachowane właściwe warunki, by nie dopuścić do zanieczyszczeń gleby i pochłoniętych substancji toksycznych w trakcie wzrostu.
Warto wspomnieć, które składniki odżywcze mają przeciwnowotworowe właściwości:
Antyoksydanty:
W diecie przeciwnowotworowej należy pamiętać także o szkodliwych substancjach, których należy bezwzględnie unikać. A są to:
Jeśli zetkniemy się z chorobą nowotworową to zwracamy uwagę na zmiany w diecie w trakcie chemio- czy radioterapii. Istotne jest jedzenie małych porcji (5-8 posiłków/dzień), posiłki powinny być lekkostrawne, bogate w chude białko, zdrowe tłuszcze i łatwo przyswajalne węglowodany, potrawy raczej chłodne.
Nie tylko pacjenci, ale i zdrowi ludzie często sięgają po suplementy, które powinny być rygorystycznie testowane pod względem bezpieczeństwa i skuteczności.
Niektóre z nich z pewnością mają spory potencjał, ale wciąż brak jest ewidentnych dowodów medycznych, stąd bezpieczeństwo ich stosowania w szczególności w trakcie aktywnego leczenia onkologicznego nie jest naukowo potwierdzone i należy zachować szczególna ostrożność przy podjęciu decyzji o ich przyjmowaniu. Należy mieć świadomość, że suplementy nie chronią przed rakiem (tylko odpowiednio zbilansowana dieta).
Polacy wydają 3,5 mld pln rocznie na suplementy diety, najwięcej w Europie. To czołowe miejsce nie przekłada się na dane epidemiologiczne (spadek zachorowalności czy śmiertelności).
Kiedy suplementy są korzystne jako uzupełnienie diety? Wtedy, gdy mamy do czynienia z zaburzeniami wchłaniania witaminy B12 po 50 r.ż., kwas foliowy jest stosowany przed i w okresie ciąży, witamina D stosowana u osób z małą ekspozycją na światło, u osób starszych i z ciemną karnacją, które nie syntetyzują odpowiedniej ilości, wapń i selen stosowany w określonych dawkach u osób z ryzykiem raka płuc i jelita i w innych sytuacjach potwierdzonych badaniami laboratoryjnymi.
W onkologii spotykamy się także z problemem terapii niekonwencjonalnych, które mogą być przyczyną opóźnienia lub rezygnacji z właściwej terapii onkologicznej. Brak wiedzy o interakcjach i wzajemnym wpływie leków onkologicznych z preparatami niekonwencjonalnymi z powodu nieprowadzenia badań klinicznych uniemożliwia wykluczenie szkodliwości niektórych środków (wytwarzane z roślin trujących: jemioła, huba itp). Inna, bardzo szkodliwa filozofia, że aby zwalczyć raka trzeba go zagłodzić może skutkować śmiercią pacjenta. Pacjent leczony onkologicznie musi mieć siłę. Leczenie często obarczone jest powikłaniami w postaci nudności i wymiotów, utraty apetytu. Głodzenie doprowadzić może do wyniszczenia i braku możliwości zwalczania nowotworu.
Bogaci w takie wskazówki powinniśmy przestrzegać zaleceń, by nie sprowokować zachorowania na nowotwór. Ale jak je wykorzystać w codziennym życiu, które tak szybko pędzi?
Pamiętajmy o 12 wskazówkach Kodeksu Walki z Rakiem, o piramidzie żywienia i zachowaniu zdrowego rozsądku. Pacjent onkologiczny powinien stosować dietę zbilansowaną, słuchać zaleceń lekarza onkologa.
